Prawne uregulowania funkcjonowania FIRM ODSZKODOWAWCZYCH w Polsce.

Szanowni Państwo,

Chciałabym przybliżyć prawne uregulowanie funkcjonowania firm odszkodowawczych w Polsce, temat, który jest od paru miesięcy omawiany na łamach wielu publikacji.

1. stan obecny

2. perspektywy

3. znaki zapytania

Stan obecny

Firmy odszkodowawcze funkcjonujące w Polsce w obecnym stanie prawnym prowadzą działalność gospodarczą w zakresie pośredniczenia w dochodzeniu odszkodowań na rzecz uprawnionych osób poszkodowanych od towarzystw ubezpieczeniowych. Działalność taka nie jest działalnością koncesjonowaną lub wymagającą jakiejkolwiek szczególnej formy prawnej. W szczególności zgodnie z ustawą o działalności gospodarczej działalność taka może być prowadzona przez każdy podmiot gospodarczy i w każdej formie prawnej, tj. w szczególności indywidualnej działalności, spółki cywilnej, spółek prawa handlowego, zarówno osobowych, jak i mających osobowość prawną spółek kapitałowych.

Działalność ta polega bowiem na doradztwie osobie poszkodowanej w zakresie tego jakie mogą jej przysługiwać roszczenia związane z zaistniałym zdarzeniem, za które ponosi odpowiedzialność towarzystwo ubezpieczeń na podstawie umów ubezpieczenia. Najczęściej dotyczy to przypadków, gdy osoba poszkodowana poniosła szkodę na mieniu, zdrowiu lub polegająca na utracie osoby bliskiej, a odpowiedzialność za tę szkodę ponosi na podstawie ubezpieczenia za bezpośredniego sprawcę szkody towarzystwo ubezpieczeniowe.

Perspektywy

Zatem działalność firm odszkodowawczych koncentrować się musi na określeniu wysokości szkody, jakiej doznał poszkodowany, dokonaniu ustaleń z tym związanych, tj. poniesionych strat materialnych, poniesionych szkód zdrowotnych, utraty możliwości zarobkowych, konieczności opieki nad osobą poszkodowaną ze strony osób trzecich, konieczności zakupu sprzętu rehabilitacyjnego, środków medycznych i opatrunkowych.

Pozwala to na właściwe przygotowanie wniosku odszkodowawczego, co ma znaczenie nie tylko dla uprawnionego poszkodowanego, ale także ułatwia postępowanie towarzystwu ubezpieczeniowemu.

Do tego by ustalenia w powyższym zakresie były kompletne i pozwalały na polubowne zaspokojenie roszczeń bez kierowania sprawy do postępowania sądowego pożądane jest w przypadkach szkód w większych rozmiarach korzystanie przez firmy odszkodowawcze z opinii biegłych odpowiednich specjalności. Działając w imieniu poszkodowanych firmy odszkodowawcze mają możliwość odpowiedniego ułożenia współpracy z takimi biegłymi i uzyskiwania koniecznych opinii, w przypadkach, w których przekraczałoby to możliwości poszkodowanego.

Przydatne jest także tworzenie katalogu spraw, by uzyskać odpowiednią bazę danych wskazującą na to jaki jest właściwy rozmiar roszczeń odszkodowawczych, co wiąże się z ustaleniami dotyczącymi kosztów zabiegów medycznych, rehabilitacji, zakupu sprzętu rehabilitacyjnego i innych podobnych. Tym nie mniej z uwagi na sporny charakter stosunku prawnego, jaki wywiązuje się pomiędzy poszkodowanymi, a towarzystwami ubezpieczeniowymi, w określonych przypadkach istnieje potrzeba i konieczność kierowania sprawy o zapłatę części lub całości odszkodowania na drogę postępowania sądowego. Dotyczy to dużej części przypadków, gdy zdarzenia powodujące szkodę miały miejsce w przeszłości, gdy pomoc świadczona przez firmy odszkodowawcze nie była tak rozwinięta i w związku z tym istnieje ogromna liczba osób poszkodowanych, które z braku wiedzy, świadomości prawnej nie wysuwały żądań odszkodowawczych, co do przysługujących im roszczeń. Dotyczy to bardzo licznej grupy osób, które wprawdzie otrzymały odszkodowanie lub pobierają renty, ale stan ich zdrowia ulega pogorszeniu, bądź też zachodzą inne przyczyny faktyczne dające prawo do wysunięcia dalszych roszczeń dotyczących nowych odszkodowań lub zwiększenia wysokości świadczeń okresowych w postaci renty.

Konieczność korzystania z drogi postępowania spornego powoduje potrzebę angażowania w procesach sądowych wyspecjalizowanych prawników mających prawo reprezentowania stron przed sądami i mających odpowiednią wiedzę i doświadczenie w tego rodzaju sprawach. W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że regulacje dotyczące postępowania cywilnego, jak również dotyczące możliwości działania adwokatów lub radców prawnych powodują powstanie określonych problemów związanych z reprezentacją klientów firm odszkodowawczych. W szczególności stosunek reprezentacji sądowej z mocy powyższych uregulowań dotyczący funkcjonowania radców prawnych i adwokatów wymaga nawiązania bezpośredniego stosunku zlecenia pomiędzy pełnomocnikiem procesowych, a samym poszkodowanym. W istocie to nie jednak poszkodowany jest podmiotem zorientowanym w sprawie dotyczącej odszkodowania, a prowadząca jego sprawę firma. Nadto koszty świadczenia pomocy prawnej kwalifikowanych prawników w zasadzie podlegają wyłożeniu z góry przez poszkodowanego, co dla większości tych osób stwarza barierę kosztową nie do przezwyciężenia.

Rozwiązaniem tej sytuacji jest zawieranie umów o dochodzenie roszczeń z poszkodowanymi przez firmy odszkodowawcze i zlecanie przez firmy prowadzenia spraw na etapie postępowania sądowego pełnomocnikom procesowym. W takim jednak przypadku powstaje zagadnienie ponoszenia kosztów wnoszenia sprawy do sądu, których sami poszkodowani z reguły nie ponoszą ponieważ uzyskują często zwolnienie od kosztów sądowych. W istocie więc poszukiwanie odpowiedniego ułożenia współpracy z firmami prawniczymi wymaga poszukiwania stosownych rozwiązań. Poszczególni poszkodowani w przypadku samodzielnego zwracania się o pomoc prawną są bowiem w sytuacji osób zupełnie niezorientowanych w rynku usług prawnych specjalizacji określonych prawników i zakresu roszczeń jakich mogą dochodzić. Dopiero podmiot wyspecjalizowany, posiadający odpowiednie doświadczenie i wiedzę w zakresie przysługujących poszkodowanemu roszczeń, ich wysokości oraz możliwości realizacji takich troszczeń może w sposób właściwy we współpracy z firmami prawnymi pokierować sprawą poszkodowanego w sposób dla niego korzystny.

Znaki zapytania

Wydaje się pożądane ułożenie przez firmy odszkodowawcze odpowiedniej współpracy z korporacjami prawniczymi w celu otworzenia wielkiego rynku usług prawnych dotyczących dochodzenia roszczeń odszkodowawczych, przy współpracy z firmami odszkodowawczymi.

W stanie obecnym to zagadnienie nie ma odpowiedniej regulacji, a ułożenie tej współpracy otwiera nowe perspektywy dla dochodzenia roszczeń dla poszkodowanych.

Wymagają też uregulowania związane z zabezpieczeniem równowagi w stosunkach umownych zawieranych pomiędzy firmami odszkodowawczymi, a osobami poszkodowanymi. Dotychczasowe doświadczenia pokazują, iż w szeregu przypadkach osoby poszkodowane pozyskują znaczącą pomoc ze strony firm odszkodowawczych, które pozwalają im na skuteczne dochodzenie roszczeń odszkodowawczych, ale też dążą do rozwiązania stosunku prawnego z kancelarią by nie honorować zapisów umownych ustalających zasady wynagradzania za wykonane czynności.

Zagadnienie to wymaga stworzenia pewnego katalogu zasad dotyczących współpracy firm z poszkodowanymi. Konieczne jest w szczególności przyjęcie zasad, iż w przypadku naruszeń umownych wiążących firmy z poszkodowanymi obie strony umowy są w równorzędnej pozycji prawnej. Dotyczy to nie tylko eksponowanej przez media sytuacji niektórych poszkodowanych, co do których firmy odszkodowawcze w sposób niewłaściwy wywiązały się ze swoich obowiązków umownych. Coraz częściej bowiem liczna grupa osób dąży do zerwania stosunku umownego z kancelarią odszkodowawczą w sposób bezzasadny, nieuwzględniający nakładu pracy wykonanego przez kancelarię na realizację roszczeń odszkodowawczych. Pożądane wydaje się w takiej sytuacji przyjęcie zasady częściowego uprawnienia do wypłaty umówionego wynagrodzenia proporcjonalnego do zawansowania czynności ze strony firm i wysokości ustalonego wynagrodzenia.

Pozostaje następne pytanie, czy powinny powstać regulacje dotyczące zasad pozyskiwania klientów przez firmy odszkodowawcze. W tym zakresie co do zasad obowiązuje ustawa o ochronie danych osobowych, zasady współżycia społecznego i etyki.

Na koniec warto stwierdzić, że kwoty odszkodowań, które zostały wypłacone za pośrednictwem firm odszkodowawczych w pełni uzasadniają korzyści z ich działania dla osób poszkodowanych.

Prezes Zarządu

Beata Karwacka

Europejskie Centrum Pomocy Poszkodowanym Sp. z o.o. Starachowice

Polska Izba Odszkodowań